Klasa IV Technika pastelowa

grudnia 14, 2020

Na początek, skąd wzięła się nazwa "pastele":

Pastele to kolorowe sztyfty, w których skład wchodzą: pigment, spoiwo i (najczęściej) kreda i/lub glinka. Po wymieszaniu tych wszystkich składników powstaje kolorowa, gęsta pasta, o konsystencji ciasta, która dopiero po wyschnięciu tworzy kolorowy sztyft, nadający się do rysowania. Nazwa dla tych kolorowych sztyftów wzięła się właśnie od tej konsystencji ciasta, a po włosku "ciasto" to "pastel" czyli nasza "pastela". Pierwsze wzmianki o pastelach znajdujemy w XV wieku we Francji, używał ich malarz Jean Perréal, który "zawiózł" technikę pasteli do Włoch. Szeroko tą techniką zajmował się Leonardo da Vinci (w XVI wieku) i malarz Federico Barocci, którzy przyczynili się do rozpowszechnienia pasteli.

PASTELE SUCHE

Ten rodzaj pasteli jest najbardziej rozpowszechniony na świecie. Pastele mogą być okrągłe lub kwadratowe, ale i tak w skład jednych i drugich wchodzi kreda, pigment i spoiwo. W zależności od tego jakie proporcje mają poszczególne składniki to możemy podzielić pastele suche na kilka rodzai.

- PASTELE MIEKKIE - są to suche pastele z małą ilością spoiwa, dzięki czemu są bardzo delikatne i sypkie, i łatwo można nimi osiągnąć delikatne przejścia tonalne. Są one bardzo kruche i najczęściej są one okrągłe w przekroju. Różne firmy oferują duży wybór miękkich pasteli, i właśnie w zależności od firmy, nawet miękkie pastele, są różnej twardości - czasem nawet wyróżnia się pastele "ekstra soft".

Delikatność i sypkość miękkich pasteli, a także łatwość pokrywania nimi powierzchni, powoduje, że nadają one nieco malarski charakter pracy nad rysunkiem. Każą skupiać się na plamie i przenikaniu kolorów, a miej na szkicu i detalu.

Kolory używa się oddzielnie, nakłada jeden obok drugiego, lub jeden na drugi tworząc przejścia kolorystyczne. Rysunek wykonany miękkimi pastelami można dodatkowo rozcierać, tworząc ciekawe, delikatne efekty. Można je rozcierać palcami, albo użyć specjalnych wiszerów.

- PASTELE TWARDE - to też suche pastele tyle tylko, że mają większą zawartość spoiwa niż miękkie. Są dość sztywne i mniej kruche - najczęściej kwadratowe w przekroju co ułatwia pokrywanie dużych, płaskich przestrzeni. Ciekawą opcją jest to, że można jest strugać co ułatwia rysowanie detali, a także można ich łatwo używać do rysunków szkicowych (np. pastele Conte a Paris).

Pastele suche można też podzielić ze względu na ilość użytego pigmentu w stosunku do kredy. Im więcej kredy tym kolory stają się bardziej stonowane, pastelowe, a im więcej pigmentu tym kolor głębszy i bardziej wyrazisty. Takim przykładem mogą być np. pastele firmy Sennelier, które w ogóle nie mają kredy, a ich pigmenty są najwyższej jakości i zyskuje się dzięki nim czyste barwy i malarski efekt.

Ponieważ pastele suche są bardzo sypkie i nie trzymają się trwale na papierze, trzeba gotową pracę zabezpieczyć odpowiednim lakierem tzw. fixatywą.

PASTELE W KREDCE lub inaczej KREDKI PASTELOWE to specyficzny rodzaj pasteli suchych. Różnią się one od klasycznych pasteli tym, że mają drewnianą oprawę. Wyglądają po prostu jak kredki ołówkowe tyle, że sztyft to nie kolorowy grafit tylko sucha pastela. Takie pastele są raczej twardsze, ale dzięki temu, że są w drewnie, są bardzo wygodne do stosowania i wytrzymałe. Doskonale sprawdzą się w plenerze, ale także w pracowni. Dobre do małych rysunków lub szkiców, a także świetnie się nadadzą do podkreślenia szczegółów w rysunku.

PASTELE OLEJNE

to zupełnie inny typ pasteli, różnią się one, od pasteli suchych, przede wszystkim składem. W skład pasteli olejnych oprócz pigmentów wchodzi: glinka, wosk i olej (który jest spoiwem).

Pastele olejne można podzielić ze względu na ilość zawartego w nich oleju lub wosku. Pastele z dużą ilością wosku to kredki woskowe, natomiast pastele z dużą zawartością oleju są bardzo podobne do farb olejnych. Najbardziej znane pastele olejne u nas na rysku, to pastele firmy Pentel. Jednak wybór jest duży, bardziej miękkie (bardziej oleiste) pastele oferuje np. firma Rafael, Lefranc czy Senneler, te ostatnie są bardzo miękkie i delikatne, mają piękne kolory i gładko suną po papierze.

Jak widać, różnica pomiędzy pastelami suchymi, a olejnymi jest ogromna.

Także rysowanie nimi bardzo się od siebie różni. Jeśli ktoś woli rysunek i delikatne, lekkie przejścia tonalne to powinien spróbować pasteli suchych. Natomiast dla osób preferujących malarstwo i cięższe linie, proponuję pastele olejne.

Jednakże i jedna, i druga technika może dawać bardzo duże możliwości warsztatowe, a także satysfakcję z tworzenia.

Pastele są świetnym medium do użytku w plenerze dzięki swej szybkości w rysowaniu. Oczywiście techniki te można ze sobą łączyć i tworzyć własne, oryginalne prace.